Tổng quan chấn thương sụn chêm
Sụn là một mô dẻo dai được tìm thấy khắp cơ thể. Nó bao phủ bề mặt của các khớp, hoạt động như một bộ giảm xóc và cho phép các xương trượt qua nhau.
Tổn thương sụn là một loại tổn thương tương đối phổ biến. Nó thường liên quan đến đầu gối, mặc dù các khớp như hông, mắt cá chân và khuỷu tay cũng có thể bị ảnh hưởng.
Nó có thể bị hư hỏng do chấn thương đột ngột, chẳng hạn như chấn thương thể thao, hoặc hao mòn dần dần (viêm xương khớp).
Các chấn thương sụn nhẹ có thể tự khỏi trong vài tuần, nhưng tổn thương sụn nặng hơn sẽ có thể phải phẫu thuật.
ống thổi cồn | que test ma túy | tác hại thuốc lắc
Ba xương gặp nhau tạo thành khớp gối gồm: xương đùi (thighbone), xương chày (xương cẳng chân-shinbone) và xương bánh chè (patella).
Hai mảnh sụn hình chữ C đóng vai trò như “bộ giảm xóc” giữa xương đùi và xương cẳng chân. Đây là các menisci (sụn chêm). Các sụn chêm giúp chuyền trọng lượng từ xương này sang xương khác và đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định đầu gối.
Khái niệm chấn thương sụn chêm
Rách sụn chêm là gì
Rách sụn chêm là hiện tượng sụn khớp gối bị rách, là một trong những chấn thương đầu gối phổ biến nhất, có mức độ nghiêm trọng và mức độ đau khác nhau.
Rách sụn chêm là một chấn thương đặc biệt phổ biến ở các vận động viên chơi các môn thể thao tiếp xúc, hoặc bất kỳ môn thể thao nào liên quan đến việc vặn đầu gối. Rách sụn chêm thường xảy ra cùng với các chấn thương đầu gối khác – thường xuyên nhất là rách ACL, hoặc dây chằng chéo trước.
Rách sụn chêm còn là một nguy cơ đặc biệt đối với các vận động viên lớn tuổi vì sụn chêm yếu dần theo tuổi tác. Hơn 40% những người từ 65 tuổi trở lên mắc bệnh này.
Một sụn chêm bị rách gây đau, sưng và cứng. Bạn cũng có thể cảm thấy bị cản trở chuyển động của đầu gối và khó mở rộng đầu gối hoàn toàn.
Mặt khum là gì
Khum là một miếng sụn cao su, dẻo, tạo lớp đệm giữa các xương ở đầu gối. Mỗi đầu gối có 2 khum. Chúng là sụn hình chữ C. Hai miếng sụn nằm bên trong đầu gối, giữa xương đùi (xương đùi) và xương ống chân (xương chày). Sụn này là sụn chêm.
Khum ở phần bên trong của đầu gối được gọi là khum giữa và khum nằm ở bên ngoài đầu gối được gọi là khum bên.
Nguyên nhân rách sụn chêm khớp gối
Mặt khum bị rách có thể do bất kỳ hoạt động nào khiến bạn phải vặn hoặc xoay đầu gối một cách mạnh mẽ, chẳng hạn như xoay mạnh hoặc dừng và quay đột ngột.
Ngay cả quỳ gối, ngồi xổm sâu hoặc nâng vật nặng đôi khi có thể dẫn đến rách sụn chêm.
Đặc biệt hay gặp với những vận động viên trong các môn thể thao như: Bóng đá, bóng rổ, bóng chày, bóng chuyền, điền kinh,…
Ngoài ra, sụn chêm có thể bị rách dần dần do hao mòn theo thời gian. Ở người lớn tuổi, những thay đổi thoái hóa của khớp gối có thể góp phần làm rách sụn chêm ngay cả khi gặp ít hoặc không có chấn thương.
Nguyên nhân phổ biến của rách sụn chêm trong thể thao cũng bao gồm:
- Tác động vào bên hoặc phía trước của đầu gối, làm cho khớp gối di chuyển sang một bên, có thể dẫn đến rách sụn chêm và đôi khi là cả dây chằng chéo trước (ACL). Một vận động viên có thể gặp phải điều này khi lùi gấp xuống sân bóng rổ để bắt bóng,…
- Việc xoay đầu gối quá mức có thể gây rách một trong hai sụn chêm. Kiểu xoay này thường gặp trong các môn thể thao như bóng đá, bóng rổ.
- Bước nhanh hoặc ngồi xổm trên bề mặt không bằng phẳng có thể gây ra lực không cân đối lên đầu gối, dẫn đến rách hoặc vỡ sụn chêm. Động tác này có thể xảy ra khi chạy đường mòn trong nước, chạy các cuộc tập trận bóng đá hoặc ngã một cách vụng về trong bóng chuyền ngang.
- Lực bất ngờ, nhanh chóng có thể khiến khớp gối gập quá xa về phía sau và làm rách sụn chêm.
Ví dụ, va chạm với chân của một cầu thủ bóng rổ khác khi đang lao xuống từ một cú dội ngược có thể gây ra hiện tượng này.
Phân loại rách chấn thương sụn chêm khớp gối
Có nhiều loại rách sụn chêm khác nhau, sụn chêm rách theo nhiều kiểu khác nhau. Mô tả dựa vào hình thái rách và vị trí rách:
- Theo hình thái: rách dọc, rách ngang, rách hình nan hoa, hình vạt, hình mỏ, hình quai vali và rách phức tạp.
- Theo vị trí: rách sừng trước, sừng sau, thân; rách vùng vô mạch, vùng có mạch nuôi.
Triệu chứng lâm sàng rách sụn chêm
Nếu bạn bị rách sụn chêm, bạn có thể có các dấu hiệu và triệu chứng sau đây ở đầu gối:
- Đau khu trú gần vùng bị rách. Khi rách sụn chêm bên, cảm giác khó chịu này sẽ xuất hiện dọc theo mép ngoài của đầu gối. Đau sẽ biểu hiện ở mép trong của đầu gối bị thương do rách sụn chêm giữa.
- Đau tức thì sau chấn thương. Một sụn chêm bị rách thường sẽ rõ ràng ngay từ khi chấn thương xảy ra. Trong những trường hợp này, việc rách sụn chêm thường đi kèm với cảm giác bật ra hoặc búng trong chân khi cử động vặn hoặc duỗi quá mức.
- Khởi phát các triệu chứng chậm. Ngược lại, đối với một số người, sụn chêm có thể bị rách mà không có nhiều dấu hiệu hoặc cảm giác đau ban đầu. Các triệu chứng khởi phát chậm này phổ biến hơn ở những người lớn tuổi và những người có sụn đầu gối bị tổn thương do viêm xương khớp.
- Đau khi cử động. Cơn đau sẽ phản ánh vị trí của vết rách nhưng kéo dài khắp đầu gối khi cử động. Trong trường hợp đầu gối bị khóa, việc uốn cong nó sẽ khiến cơn đau nhức trầm trọng hơn.
- Đau sau khi nghỉ ngơi. Đau có thể sẽ giảm đi phần nào khi nghỉ ngơi; tuy nhiên, nó sẽ trở lại cùng với chuyển động trong hầu hết các trường hợp. Chuyển động cũng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng sưng tấy.
- Tích tụ chất lỏng trong khớp gối. Chất lỏng tích tụ này sẽ khiến toàn bộ khu vực này sưng lên và giảm khả năng vận động. Triệu chứng này, có thể xảy ra do một số chấn thương đầu gối.
- Khóa đầu gối. Nếu một miếng sụn chêm bị đứt ra khỏi cấu trúc đĩa đệm do vết rách, nó có thể nằm trong khớp của chính đầu gối. Chỗ ở này có thể gây ra hiện tượng khóa đầu gối, khiến một người mất khả năng duỗi thẳng chân hoàn toàn khi ngồi hoặc đứng.
Chẩn đoán rách sụn chêm khớp gối
Chẩn đoán lâm sàng
Hỏi bệnh sử và hỏi bạn về bất kỳ chấn thương nào gần đây hoặc các hoạt động đang diễn ra có thể góp phần vào các triệu chứng của bạn như:
- Sưng tấy
- Cơn đau có ngay lập tức hay không
- Khó cử động đầu gối trong các lần vận động khác nhau
- Có âm thanh khi bác sĩ di chuyển đầu gối của bạn
- Đau các vùng cụ thể của đầu gối
Bác sĩ thường sẽ xem xét về tiền sử bệnh của bạn trước khi đưa ra các khuyến nghị điều trị. Ví dụ, những bệnh nhân đã từng bị rách sụn chêm trong quá khứ hoặc bị thoái hóa sụn chêm có thể được chỉ định để phẫu thuật cắt sụn chêm hơn những người chỉ bị rách đầu tiên.
Bác sĩ có thể cố gắng đo phạm vi chuyển động của bệnh nhân bằng cách:
- Kiểm tra McMurray thường được thực hiện như sau:
- Bác sĩ sẽ uốn duỗi chân bệnh nhân lên hoặc cao hơn 90 độ, như thể nó đang duỗi thẳng.
- Sau khi duỗi thẳng chân, bác sĩ sẽ giữ bắp chân và xoay chân theo cả hai hướng, sao cho xương chày xoay trên đầu xương đùi cả bên trong và bên ngoài.
- Kiểm tra xoay bên trong để tìm vết rách của sụn chêm bên, trong khi kiểm tra bên ngoài để kiểm tra sụn chêm giữa. Khi thực hiện, bác sĩ sẽ chạm nhẹ hoặc sờ nắn đầu gối.
- Trong trường hợp có chấn thương, những cái sờ nắn này sẽ tạo ra tiếng kêu hoặc tiếng lách cách.
- Kiểm tra Apley’s Compression thường được thực hiện như sau:
- Người bệnh nằm sấp, gập đầu gối một góc 90 độ đều.
- Bác sĩ sẽ tác động lực xuống chân trong khi xoay bàn chân ra bên ngoài.
- Nếu cơn đau xuất hiện ở phần bên trong của khớp gối, có thể có vết rách sụn chêm ở giữa.
Chẩn đoán cận lâm sàng
Chụp X- Quang hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) để xác định chẩn đoán và loại trừ bất kỳ tổn thương bổ sung nào đối với đầu gối của bạn, chẳng hạn như gãy xương, viêm khớp hoặc rách dây chằng. Ngoài ra, một số chỉ định khác như: siêu âm, nội soi khớp,…
Chẩn đoán có thể bao gồm loại vết rách. Rách mặt khum điển hình có thể được mô tả:
- Vảy rách. Trong rách vạt, vết rách xảy ra ở mặt bên của sụn chêm, tách mô bên trong ra khỏi rìa và gây ra tình trạng bong vẩy.
- Thoái hóa vết rách. Với vết rách thoái hóa, tổn thương sụn chêm theo thời gian gây ra vết rách ngày càng tăng ở gần bên ngoài sụn chêm.
- Xé tay cầm xô. Một tay cầm xô chạy giữa mép ngoài của khum và mô bên trong. Khi mép của sụn chêm được tách ra khỏi phần còn lại của sụn, nếu mảnh sụn bị rách được nâng lên thì sẽ hình thành hình tay cầm xô.
- Xé xuyên tâm. Trong vết rách xuyên tâm, vết rách xảy ra ở một mép của sụn chêm và di chuyển vào mô, vuông góc với mép.
Việc hiểu rõ loại và mức độ nghiêm trọng của vết rách sẽ giúp bác sĩ đưa ra các quyết định điều trị tiếp theo.
Khi nào đến gặp bác sĩ
Liên hệ với bác sĩ nếu đầu gối của bạn:
- Gặp bất kỳ triệu chứng nào trong số triệu chứng trên. Và ngay khi bạn bị đau hoặc sưng, hoặc nếu bạn không thể di chuyển đầu gối theo những cách thông thường.
- Không thể hoàn toàn uốn cong hoặc duỗi thẳng chân của bạn mà không bị đau đầu gối.
- Tình trạng sưng tấy của bạn không biến mất
Trước khi được thăm khám bạn cũng nên tránh:
- Ngồi xổm
- Uốn
- Quỳ
- Leo cầu thang
Điều trị chấn thương sụn chêm khớp gối
Phương pháp điều trị mà bạn được cung cấp sẽ phụ thuộc vào chính xác vị trí rách sụn chêm, độ lớn như thế nào, mức độ nghiêm trọng của chấn thương và độ tuổi của bạn.
Điều trị ban đầu
RICE: Là phương pháp điều trị đầu tiên, RICE bao gồm:
- Để đầu gối của bạn nghỉ ngơi.
- Chườm lạnhđầu gối của bạn từ ba đến bốn giờ một lần trong 30 phút.
- Băng ép đầu gối, có thể sử dụng nạng để tránh bất kỳ trọng lượng nào đè lên khớp. Tránh bất kỳ hoạt động nào làm trầm trọng thêm tình trạng đau đầu gối của bạn.
- Nâng cao đầu gối bị thương của bạn hơn tim để giảm sưng.
Cách tiếp cận ban đầu này sẽ giúp giảm sưng trong vài giờ và ngày đầu sau chấn thương.
Dùng thuốc
Paracetamol và codein :
- Paracetamolrất hữu ích để giảm đau.
- Nên dùng paracetamol thường xuyên, trong vài ngày hoặc lâu hơn. Liều người lớn là hai viên 500 mg, bốn lần một ngày. Nếu cơn đau nghiêm trọng hơn, bạn có thể được kê toa codeine, loại thuốc này mạnh hơn nhưng có thể khiến một số người buồn ngủ và táo bón.
Ngoài việc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen, aspirin có thể giúp giảm viêm và sưng.
Tiêm: Thuốc tiêm corticosteroid vào khớp gối có thể được sử dụng để giảm đau hoặc viêm ở mô mềm của đầu gối. Nếu vết rách nghiêm trọng, trong trường hợp bệnh nhân bị chấn thương đầu gối nhiều lần, có thể nên can thiệp phẫu thuật để loại bỏ hoặc sửa chữa các mô bị tổn thương của sụn chêm bị thương.
Lưu ý: Với các loại thuốc uống luôn đọc thông tin hướng dẫn sử dụng và nếu bạn có thắc mắc, hãy hỏi dược sĩ hoặc bác sĩ để được tư vấn.
Vật lý trị liệu cho vết rách sụn chêm
Mục tiêu của vật lý trị liệu thường là kiểm soát đau và sưng, giúp khôi phục phạm vi chuyển động bình thường của đầu gối, cải thiện sức mạnh của các cơ hỗ trợ đầu gối.
Chuyên gia vật lý trị liệu sẽ đánh giá tình trạng đầu gối của bạn và sau đó họ sẽ lên kế hoạch cho từng bài tập luyện phục hồi chức năng. Ví dụ: các bài xoa bóp để giảm sưng và cứng khớp, các bài ROM nhẹ nhàng,…
Các bài tập sẽ được thiết kế để giúp tăng cường dần dần cơ đầu gối và cơ chân của bạn, giúp phục hồi khả năng vận động và sự ổn định.
Phẫu thuật
Nếu đầu gối của bạn không đáp ứng với các phương pháp điều trị trên, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật nội soi khớp. Bác sĩ sẽ hướng dẫn cụ thể cho bạn cách chuẩn bị cho cuộc phẫu thuật này. Một số hướng dẫn ví dụ có thể bao gồm:
- Được trang bị cho nạng trước khi làm thủ thuật và học cách sử dụng chúng.
- Thực hiện các yêu cầu phẫu thuật: như xét nghiệm máu, chụp X-quang, MRI, điện tâm đồ (EKG),…
- Điền vào đơn thuốc giảm đau của bạn trước khi làm thủ thuật
- Hạn chế ăn hoặc uống bất cứ thứ gì vào đêm trước khi làm thủ tục
Thông báo cho bác sĩ của bạn nếu bạn gặp bất kỳ tình trạng nào có thể khiến bạn không thể phẫu thuật. Bao gồm:
- Sốt
- Nhiễm trùng
- Vết thương hở
Toàn bộ thời gian phẫu thuật thường kéo dài khoảng một giờ.
Trong quá trình nội soi khớp, một ống quang nhỏ, có ánh sáng (ống soi khớp) được đưa vào qua một vết rạch nhỏ trong khớp. Hình ảnh bên trong đầu gối sau đó được chiếu trên màn hình để bác sĩ thực hiện phẫu thuật sửa chữa hoặc cắt bỏ phần bị rách của sụn chêm. Đối với những bệnh nhân trẻ tuổi, việc bảo tồn càng nhiều sụn chêm càng tốt là điều quan trọng để giữ gìn sức khỏe khớp gối.
Phẫu thuật thường nhằm mục đích loại bỏ mô bị hư hỏng, sửa chữa nó hoặc có thể loại bỏ hoàn toàn sụn chêm. Các loại phẫu thuật phổ biến nhất cho vết rách sụn chêm bao gồm:
- Cắt bỏ khum. Trong quy trình này, bác sĩ phẫu thuật đưa một camera nội soi vào đầu gối của bệnh nhân để xác định vị trí và xem vết rách. Đối với hầu hết các vết rách, phần bị hư hỏng của mặt khum sẽ được loại bỏ và sau đó bác sĩ sẽ khâu lại, gắn lại đĩa đệm với nhau. Đây được gọi là phẫu thuật cắt bỏ một phần sụn. Trong phẫu thuật cắt khum toàn bộ, toàn bộ khum sẽ được loại bỏ, mặc dù điều này có nguy cơ cao về các biến chứng trong tương lai.
- Sửa chữa. Nếu có thể, đặc biệt là ở những bệnh nhân trẻ tuổi, các bác sĩ thường chỉ định sửa chữa khum hơn là cắt bỏ khum. Trong quy trình này, sẽ nội soi khớp để xác định vị trí vết rách, khu vực bị tổn thương sau đó tiến hành sửa chữa và khâu lại.
- Thay khớp. Công nghệ mới này đã được thực hiện tại một vài trung tâm phẫu thuật trên cả nước với một số lượng nhỏ bệnh nhân.
- Cấy ghép sụn chêm collagen– Đây là một giàn collagen được đưa vào đầu gối của bệnh nhân. Theo thời gian, một sụn chêm mới có thể phát triển trong khớp. Quy trình này hiện đang được FDA thử nghiệm ở Hoa Kỳ và vừa được chấp thuận là quy trình phẫu thuật được chấp nhận ở Châu Âu.
- Cấy ghép khum– Quy trình này bao gồm việc cấy ghép khum từ một người hiến tặng vào đầu gối bị thương. Chỉ có một số ít bác sĩ phẫu thuật thực hiện thủ thuật này. Các kết quả dài hạn vẫn đang được đánh giá.
Sau phẫu thuật bạn cần thăm khám bác sĩ thường xuyên cũng như thực hiện các bài vật lý trị liệu để tăng cường các cơ hỗ trợ đầu gối của bạn.
Phục hồi sau phẫu thuật sụn chêm
Với bệnh nhân điều trị không phẫu thuật
Chương trình phục hồi chức năng để điều trị không phẫu thuật chấn thương sụn chêm có thể bao gồm:
- Sử dụng nạng để bảo vệ sức nặng khi đi bộ. Sử dụng nạng thường được khuyến cáo trong 2 – 3 ngày đầu sau khi bị thương, hoặc cho đến khi giảm đau và sưng.
- Uốn cong – các bài tập mở rộngcho chuyển động và sức mạnh. Bài tập thể dục bắt đầu khoảng 2 – 4 tuần sau chấn thương. Không cho phép thực hiện các bài tập xoay cho đến khi đầu gối hết triệu chứng.
- Trở lại các hoạt động vào khoảng 4 – 6 tuần sau khi bị thương. Nếu khớp gối vẫn còn triệu chứng sau 2 – 3 tháng, có thể cần đánh giá thêm về y tế và phẫu thuật.
Với bệnh nhân sửa chữa sụn chêm
Phục hồi sau khi sửa chữa khum tùy thuộc vào kích thước của vết rách, độ ổn định của việc sửa chữa và các chấn thương khác. Nói chung, đối với một sửa chữa khum bị cô lập:
- Không được phép mang nặng trong vòng 1 – 6 tuầnsau khi phẫu thuật (tùy thuộc vào loại chấn thương và cách sửa chữa) Ban đầu sẽ sử dụng nạng sau khi phẫu thuật.
- Nhiều bác sĩ phẫu thuật cố định đầu gối và hạn chế chuyển độngtrong 6 tuần, để ngăn ngừa sự gập và duỗi quá mức.
- Phạm vi các bài tập chuyển độngbắt đầu từ 0 – 6 tuần sau phẫu thuật, tùy thuộc vào loại sửa chữa.
- Các bài tập tăng cường sức mạnhbắt đầu sau khi toàn bộ chuyển động đã trở lại.
- Quay trở lại các hoạt động mạnh, chẳng hạn như thể thao, có thể bắt đầu từ 3 đến 4 tháng sau khi sửa chữa.
Với bệnh nhân cắt bỏ sụn chêm
Chương trình phục hồi chức năng cho một ca cắt bỏ một phần của mặt khum có thể bao gồm:
- Sử dụng nạng trong 2 – 3 ngày đầusau phẫu thuật do đau và sưng sau phẫu thuật.
- Phạm vi của các bài tập chuyển độngđược bác sĩ tư vấn đối với từng trường hợp bệnh nhân.
- Các bài tập sức mạnhbắt đầu sau khi tình trạng sưng tấy đã giảm bớt.
- Hoạt động trở lại có thể bắt đầu vào khoảng 4 – 6 tuần sau phẫu thuật.
Rủi ro có thể gặp khi phẫu thuật sụn chêm
Mặc dù quy trình an toàn, cũng như bất kỳ phẫu thuật nào luôn có một số rủi ro cần được xem xét:
- Nhiễm trùng, có thể xảy ra với bất kỳ hoạt động nào. Các biện pháp phòng ngừa đặc biệt được thực hiện trong quá trình phẫu thuật để giảm nguy cơ này, tuy nhiên, nguy cơ vẫn tồn tại nhưng có <1% khả năng bị nhiễm trùng nặng (vỡ vết thương lớn, viêm khớp nhiễm trùng hoặc viêm tủy xương).
- Tổn thương mạch máu hoặc dây thần kinh. Các chấn thương lớn đối với các cấu trúc này là cực kỳ hiếm, mặc dù không hiếm khi phát triển một số cảm giác giảm xung quanh vết thương ở ống chân, điều này hiếm khi gây ra vấn đề.
- Huyết khối tĩnh mạch sâu / thuyên tắc phổi (DVT / PE) (cục máu đông) cũng có thể xảy ra với tất cả các phẫu thuật (<0,2% trường hợp đông máu nghiêm trọng). Điều này gây ra một rủi ro nhất định nhưng rất nhỏ đối với tính mạng (<1: 10000).
- Cứng khớp gối sau phẫu thuật có thể do một số nguyên nhân. May mắn thay những điều này là hiếm. Một số cá nhân có khuynh hướng hình thành mô sẹo dày và quá mức. Điều này được điều trị bằng cách phẫu thuật cắt bỏ mô sẹo (0,5%)
Tất cả những rủi ro này là không phổ biến và tổng thể, khả năng bạn hoặc đầu gối của bạn bị nặng hơn trong thời gian dài là khoảng hoặc ít hơn 1%.
Biến chứng chấn thương sụn chêm khớp gối
Sụn chêm bị rách của bạn bị rách không lành lại đúng cách, đầu gối của bạn sẽ không ổn định như trước khi bị chấn thương.
- Có thể dẫn đến cảm giác đầu gối của bạn không thể cử động bình thường hoặc đau đầu gối dai dẳng. Bạn có nhiều khả năng bị viêm xương khớp ở đầu gối bị thương.
- Làm tăng nguy cơ bị các chấn thương đầu gối khác – như rách ACL hoặc các dây chằng bị rách khác.
Phòng ngừa chấn thương
Bạn có thể ngăn ngừa tình trạng rách sụn chêm bằng cách thường xuyên thực hiện các bài tập tăng cường sức mạnh cho cơ chân. Điều này sẽ giúp ổn định khớp gối của bạn để bảo vệ nó khỏi bị thương.
Bạn cũng có thể sử dụng đồ bảo hộ khi chơi thể thao hoặc nẹp để hỗ trợ đầu gối trong các hoạt động có thể làm tăng nguy cơ chấn thương hay nếu bạn biết đầu gối của mình không ổn định hoặc yếu.
Khởi động và kéo căng cơ trước khi tập thể dục.
Sử dụng vật dụng phù hợp, chẳng hạn như giày thể thao được thiết kế đặc biệt cho hoạt động của bạn và buộc dây giày dép của bạn đúng cách.
Một số bài tập hỗ trợ vận động và phục hồi
- Mini squats:
Mini squats có thể giúp tăng cường sức mạnh cho cơ tứ đầu, cơ lớn ở phía trước đùi mà không gây quá nhiều áp lực lên đầu gối.
Để thực hiện mini squats:
- Đứng dựa lưng, vai và đầu dựa vào tường.
- Hai bàn chân phải rộng bằng vai và cách tường khoảng 1 bước chân.
- Hơi uốn cong đầu gối, đưa mông hướng xuống đất.
- Đến khoảng 15 độ của khúc cua thì dừng lại.
- Giữ nguyên tư thế trong 10 giây, sau đó từ từ đưa cơ thể trở lại vị trí ban đầu, giữ lưng và vai dựa vào tường.
- Thực hiện 2 hiệp 8–10 lần lặp lại. Nghỉ từ 30 giây đến 1 phút giữa các hiệp.
Giữ lưng và vai dựa vào tường là chìa khóa vì nó làm giảm căng thẳng cho đầu gối.
- Nâng chân thẳng:
Bài tập này kéo căng gân kheo và tăng cường sức mạnh cho cơ tứ đầu.
Để thực hiện động tác nâng chân thẳng:
- Nằm trên sàn với bàn chân trái bằng phẳng và chân phải mở rộng.
- Giữ lưng và xương chậu ở vị trí trung tính, gập bàn chân phải và siết chặt cơ đùi phải, từ từ nhấc chân phải lên khỏi sàn.
- Sau khi nâng chân phải lên khoảng 45 độ, từ từ hạ chân trở lại sàn.
- Thực hiện 2 hiệp 10 lần lặp lại trước khi chuyển sang chân trái.
- Nằm sấp:
Bài tập này có tác dụng tăng phạm vi chuyển động của đầu gối.
Để thực hiện treo cổ:
- Nằm úp mặt trên giường, hai chân mở rộng qua mép.
- Để trọng lực từ từ kéo đầu gối trái xuống cho đến khi nó được mở rộng hoàn toàn.
- Giữ tư thế này trong 15–30 giây, trước khi đưa đầu gối trái lên trở lại.
- Lặp lại động tác này ba lần, sau đó thực hiện tương tự cho đầu gối bên phải.
- Gót chân đứng:
Bài tập này rất tốt cho việc xây dựng sức mạnh cho cơ bắp chân.
Để thực hiện động tác nâng gót chân lên:
- Đứng với hai bàn chân rộng bằng hông, hai tay đặt trên một vật nặng và chắc chắn để làm điểm tựa.
- Từ từ nhấc gót chân lên khỏi sàn đến mức có thể thoải mái.
- Tạm dừng ở vị trí này, sau đó từ từ hạ gót chân xuống sàn.
- Thực hiện 3 hiệp lặp lại 8–10 lần, nghỉ 30 giây đến 1 phút giữa các hiệp.
- Mở rộng chân:
Bài tập mở rộng chân xây dựng sức mạnh ở đùi. Một người có thể thực hiện chúng một cách an toàn nhiều lần trong ngày.
Để thực hiện mở rộng chân:
- Ngồi trên ghế hoặc băng ghế dài với bàn chân phẳng trên sàn.
- Gập bàn chân phải sau đó nâng lên, duỗi thẳng chân phải.
- Từ từ hạ chân phải xuống vị trí bắt đầu.
- Lặp lại động tác này 10 lần, sau đó thực hiện tương tự với chân trái.
Lưu ý: Những bài tập này có thể gây ra một chút khó chịu là điều bình thường. Tuy nhiên, nếu bất kỳ bài tập nào gây đau, hãy ngừng tập.
Một số câu hỏi thường gặp liên quan chấn thương sụn chêm
Khi nào đầu gối của tôi sẽ cảm thấy tốt hơn
Thời gian phục hổi cho đầu gối của bạn phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm mức độ nghiệm trọng của các vết rách sụn chêm. Quá trình hồi phục hoàn toàn sau phẫu thuật có thể mất từ 4-6 tuần, tùy thuộc vào loại thủ thuật được thực hiện cũng như các yếu tố khác nhau.
Trong hầu hết các trường hợp, vật lý trị liệu được sử dụng sau phẫu thuật để giảm thiểu biến chứng và tăng tốc độ phục hổi.
Dù bạn làm gì, đừng vội vàng làm mọi việc. Đừng cố gắng trở lại mức hoạt động thể chất cũ của bạn cho đến khi:
- Bạn hoàn toàn có thể gập và duỗi thẳng đầu gối mà không bị đau.
- Bạn không cảm thấy đau ở đầu gối khi đi bộ, chạy bộ, chạy nước rút hoặc nhảy.
- Đầu gối của bạn không còn sưng tấy nữa.
- Đầu gối bị thương của bạn cũng khỏe như đầu gối không bị thương của bạn.
Nếu bạn bắt đầu sử dụng đầu gối của mình trước khi nó lành, bạn có thể gây thêm chấn thương
Chấn thương sụn chêm có thể tự lành được không
Trong trường hợp rách sụn chêm, một số người nghĩ rằng vết thương sẽ tự lành theo thời gian. Nhưng sự thật là có nhiều loại chấn thương sụn chêm khác nhau, phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương và một số vết rách sẽ không lành nếu không được điều trị.
Nếu chấn thương mà vết rách sụn chêm của bạn nằm ở một phần ba bên ngoài của sụn chêm, nó có thể tự lành hoặc được phẫu thuật sẽ khỏi bệnh. Điều này là do khu vực này có nguồn cung cấp máu dồi dào và các tế bào máu có thể tái tạo mô khum – hoặc giúp nó lành lại sau khi phẫu thuật sửa chữa.
Nhưng nếu vết rách nằm ở 2/3 bên trong, thiếu máu lưu thông, vết rách không thể phẫu thuật sửa chữa được và có thể phải phẫu thuật cắt hoặc cắt bỏ hoặc thay thế.
Khi nào tôi có thể chơi thể thao trở lại sau phẫu thuật sụn chêm
Điều này sẽ phụ thuộc vào loại và vị trí của vết rách, kích thước của vết rách, và liệu sụn chêm đã được phẫu thuật sửa chữa hay cắt bỏ một phần. Nói chung, việc phục hồi sau khi cắt bỏ một phần sẽ nhanh hơn so với sau khi sửa chữa. Bệnh nhân thường có thể trở lại chơi thể thao ba tháng sau khi phẫu thuật cắt sụn chêm.
Tôi nên hỏi bác sĩ những câu hỏi nào
Một số câu hỏi bạn có thể hỏi bác sĩ của mình:
- Mức độ nghiêm trọng của vết rách ở sụn chêm của tôi?
- Vết rách có khả năng tự lành không?
- Tôi có cần vật lý trị liệu không?
- Tôi có cần phải phẫu thuật để sửa chữa hoặc cắt bỏ sụn chêm bị rách không?
- Khi nào tôi có thể trở lại hoạt động đầy đủ?
- Dấu hiệu nào cho thấy vết thương đang trở nên tồi tệ hơn thay vì lành lại?